صندوق «باور» به همت مؤسسه تحقیق و توسعه دانشمند و باهدف تأمین سرمایه بذری در «زیست بوم کارآفرینی، فناوری ونوآوری در سطح کشور»، در سال ۱۴۰۱ راه اندازی شده است و اقدام به سرمایه گذاری خطرپذیر در مراحل ابتدایی شکل گیری، رشد و توسعه «تیم های کارآفرین، کسب و کارهای نوپا وشرکت های فناور و نوآور» می نماید و طرح هایی که مسیر رسیدن به درآمد و بازار را درست بررسی و نیز پیمایش اولیه کرده باشند و از نظر فنی، دارای نمونه اولیه مورد تأیید در مراحل آزمایشگاهی یا دارای کاربری مورد تأیید به تعداد محدود در بازارهدف باشند، می پذیرد.
راهنمای فرایند سرمایهگذاری صندوق باور
1. مقدمه
وسعت جغرافیایی، وجود منابع طبیعی منحصر به فرد، موقعیت ژئوپلیتیکی بسیار عالی و منابع غنی معدنی و هیدروکربنی ایران مستلزم بهره برداری صحیح در ضمن توسعه پایدار می باشد. یکی از مجموعه هایی که در کشور طیف وسیعی از صنایع را در بر دارد بنیاد مستضعفان میباشد. با گذشت سالها از عمر این واحدها، بهبود بهره وری، همگام شدن با پیشرفتهای روز دنیا، بومیسازی اقلام مورد نیاز و تعریف افق های جدید توسعه مبتنی بر زیست بوم نوآورانه و دانش بنیان در دراز مدت مسائلی هستند که نیازمند توجه مضاعف میباشند. از سوی دیگر فضای دانشگاهی در کشور بیشتر به بسط و توسعه مقیاس کوچک (بعضا آزمایشگاهی) مفاهیم نوآورانه همت گماشته است و ارتباط معنادار و دراز مدتی با صنایع کشور نداشته است. مطابق آمارهای منتشر شده در سال 2015 کشور ایران سومین کشور از لحاظ تربیت نیروی انسانی مهندسی در دنیا می باشد (شکل 1).
شکل 1- آمار تربیت نیروی مهندسی در کشورهای مختلف دنیا
اما متاسفانه آنطور که باید و شاید از این منابع انسانی در جهت رفع نیازهای کشور استفاده نمیشود. برقراری ارتباط مناسب بین نیازهای صنایع و توانمندیهای دانشگاه و همراستا نمودن این دو با یکدیگر نیازی اساسی است که موضوع طرح حاضر میباشد. لزوم بهره وری بهینه، به روزرسانی و همگام سازی صنایع بنیاد با نیازهای روز دنیا مستلزم آن است که صنایع بنیاد علاوه بر به روزسانی نیازها، نظام مسائل و همچنین افقهای آینده نگرانه پیش روی خویش را تدوین کنند. این امر مستلزم مشارکت صنایع بنیاد از یک سو و دانشمندان و محققین دانشگاهی از سوی دیگر می باشد.
2. معرفی موسسه دانشمند
موسسه تحقیق و توسعه دانشمند به عنوان بازوی فناورانه بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی در دو محور کلیدی توانمندسازی محرومین و ارتقاء فناوری در صنایع بنیاد بعنوان رویکردهای اصلی برنامهریزی راهبردی خود فعالیت میکند. با توجه به سهم بنیاد مستضعفان در اقتصاد ملی، ارتقای زیست بوم نوآوری و شتابدهی اقتصاد دانش بنیان به منظور جهش تولید و اشتغال در صنایع بنیاد با استفاده از ظرفیت های جوانان مستعد و صاحب ایده، بخش دیگری از فعالیت های موسسه را به خود اختصاص داده است. معاونت توسعه فناوری، موسسه آموزشی-پژوهشی سینا، شرکت توسعه دانش بنیان سینا (سرمایه گذاری خطر پذیر) و صندوق بذرمایه باور، چهار بازوی مهم ما در این مسیر هستند.
3. شرکتها و هلدینگهای تابعه بنیاد مستضعفان
صنایع تابعه بنیاد مستضعفان شامل 11 هلدینگ و 187 شرکت می باشد که این 11 هلدینگ عبارتند از:
ردیف | نام کسب و کار | حوزه فعالیت |
1 | سیاحتی، حمل و نقل، هتل داری | |
2 | تحقیق و توسعه، سرمایه گذاری بذری | |
3 | کشاورزی و دامپروری | |
4 | ||
5 | عمران و مسکن | |
6 | مالی و اعتباری | |
7 | نفت و گاز | |
8 | صنایع غذایی، لبنیات، نوشیدنی، پروتئین، قند، سردخانه، شیشهسازی و … | |
9 | برق، نیروگاه | |
10 | ||
11 | صنایع، سیمان، فولاد، معدنی، کاشی و … |
شرکت های تابعه هر هلدینگ در این لینک قابل دسترسی می باشد.
4. فرایند سرمایهگذاری
1. ارسال طرح
متقضایان می بایست ابتدا درخواست سرمایه گذاری خود را از طریق گزینه “درخواست سرمایه گذاری” موجود در سایت برای صندوق باور جهت بررسی اولیه ارسال نمایند.
در این مرحله می بایست مستندات ، برآورد های اولیه از حجم بازار ، سرمایه مورد نیاز و اهداف مشخص گردد.
2. غربالگری:
کارشناسان صندوق ، طرح ارسالی را بر اساس شرایط صندوق بررسی می نمایند .
یکی از مسائل مهم در این صندوق ، اولویت سرمایه گذاری بر روی نیاز های معرفی شده صنایع بنیاد می باشد که داخل سایت صندوق باور ارسال شده است ، در نتیجه می بایست طرح های ارسالی مرتبط با حل این مسائل باشند .
پیشنهاد می شود در ارائه اسناد ، مدارک همراه با اعداد و ارقام بیشتری باشند تا تسلط گروه بر فعالیت نشان داده شود.
اسناد ارسالی می بایست حاوی این موارد باشد:
- جزئیات فنی طرح
- اعضای گروه ، رزومه افراد ، نقش آن ها
- مطالعه بازار حاوی حجم بازار ، میزان رشد بازار
- سوابق مالی و فروش
- قوت ها ، ضعف ها
3. جلسه آشنایی:
پس از تایید اولیه طرح توسط کارشناسان ، یک جلسه ( مجازی یا حضوری ) با حضور اعضای گروه و کارشناسان صندوق جهت آشنایی و صحبت تفصیلی در رابطه با طرح برگزار می شود.
در این جلسه اعضا می بایست کسب و کار و برنامه خود را ارائه و به سوالات زیر پاسخ داده و توضیحات اجمالی ارائه نمایند:
- معرفی و شرح تیم و خلاصه ایده
- چه مسئله ای را مورد هدف قرار داده اید و چرا به محصول/خدمات شما نیاز وجود دارد ؟
- چه کسانی قرار است از محصول/خدمات شما استفاده کنند ؟
- رقبای شما چه کسانی هستند ؟چه تحلیلی از نقاط ضعف/ قوت / تفاوت آن ها دارید؟ اگر یک کسب و کار نوآورانه هستید ، چرا الان زمانیست که برای ورود شما به بازار مناسب است؟
- چه روش هایی برای در آمد زایی دیده اید؟
- چقدر این بازار و درآمد زایی می تواند بزرگ باشد ؟ ( به همراه تخمین های کلی از هزینه ، قیمت محصول و حجم فروش در امتداد زمان )
- چه روش هایی برای رشد شرکت و کسب مشتریان دیده اید؟
- با جذب سرمایه از مجموعه ما تا کجا پیش خواهید رفت؟ ( برنامه تخمینی از آماده سازی محصول و ورود به بازار و …) و پیشبینی می کنید به چه امکانات و کمکهایی در مسیر نیاز خواهید داشت؟ (مانند سرمایه اولیه، فضای کار، مشاوره، ارتباطات و یا…)
توجه نمایید زمان ارائه کوتاه است ، پس روی نکات کلیدی تمرکز کنید و از سخنان مبهم و یا طولانی صرف نظر کنید و از توضیحات حاوی اطلاعات استفاده کنید.
4. توافق مفاد سرمایه گذاری:
پس از تایید ثانویه طرح در جلسه حضوری مفاد قرار داد سرمایه گذاری صندوق باور به گروه فناور ارائه می شود.
5. ارزیابی موشکافانه:
در صورت قبول شرایط قرارداد توسط گروه فناور ، بررسی دقیق و راستی آزمایی اطلاعات ارائه شده ، توسط کارشناسان انجام می گیرد . هر چقدر کارشناسان اطلاعات بیشتری از گروه یا شرکت فناور داشته باشند ، قطعا تصمیمات بهتری خواهند گرفت ، ارزیابی موشکافانه مشکلات و ریسک ها را آشکار می کند. گرچه ارزیابی موشکافانه نقاط ضعف گروه فناور یا شرکت را مشخص می کند ، اما این فرصت را برای هر دو طرف ایجاد می کند تا ایرادات مهم کسب و کار ،پیش از ورود به کار و متضرر شدن مشخص شود و برای رفع ایرادات اقدامات لازم انجام شود.
ارزیابی موشکافانه شامل سه بخش می باشد :
مرحله اول (جمعآوری و تجمیع ورودیهای مورد نیاز) :این ورودیها شامل انواع مستندات موردنیاز، برقراری ارتباطات مداوم کارشناسان با گروه فناور ، مشاهدات بهدست آمده در خلال برقراری ارتباطات و… میباشد.
مرحله دوم (بررسی و ارزیابی ورودیها) :در این مرحله ورودیهای جمعآوری شده با استفاده از دستورالعملها و اشخاص مشخص، بررسی و ارزیابی شده و صحتسنجی میگردد.
مرحله سوم (ارائه خروجیها و اخذ تصمیم نهایی) :نهایتا پس از بررسی و ارزیابیهای صورت گرفته، تصمیم نهایی نیز اخذ میگردد. طی این مرحله ممکن است با توجه به اهداف ارزیابی، مستندات مختلفی همچون انواع گزارشها، مصوبهها و… نیز تنظیم گردد.
نکات کلیدی در ارزیابی موشکافانه :
- در طول فرآیند ارزیابی موشکافانه ، صداقت در ارائه اطلاعات به شکل کامل رعایت گردد.
- مدارک و مستندات مورد نیاز صندوق باور ، همیشه آماده و به روز باشند.
- در طول فرآیند ارزیابی موشکافانه ، از برگزاری جلسات با سایر سرمایه گذاران خودداری شود.
- پاسخ تمام سوالات کارشناسان در مدت فرآیند به شکل کامل و شفاف داده شود.
- در طول مدت فرآیند ارزیابی موشکافانه یک شخص واحد مسئولیت برقراری تمامی ارتباطات را بر عهده گیرد.
6. سرمایهگذاری:
پس از تایید نهایی طرح توسط کارشناسان ،مذاکره نهایی مولفه های سرمایه گذاری انجام و وارد فرآیند اداری انعقاد قرارداد می شود.
7. مشاوره و هدایت کسب و کار:
در طول فعالیت گروه فناور ،مشاوران کسب و کار صندوق باور جهت کمک برای به ثمر رسیدن طرح به عنوان مشاور در کنار گروه حضور خواهند داشت.
8. خروج:
در این مرحله پس از به ثمر رسیدن طرح ، صندوق باور می تواند در زمانی که تشخیص دهد ، درصد سهامی که در طبق قرار داد اولیه مالک شده است را به فروش برساند و از لیست سهام داران شرکت خارج شود.
5. درخواست سرمایهگذاری
در صورت درخواست سرمایهگذاری، فرم «درخواست سرمایهگذاری» را تکمیل نمایید.
توجه: طرحهای فناورانه، در راستای محرومیتزدایی یا رفع نیاز فناورانه صنایع زیرمجموعه بنیاد مستضعفان در اولویت سرمایهگذاری قرار دارند.
جهت اطلاع از فراخوانهای سرمایهگذاری که متناسب با نیازهای صنایع زیرمجموعه بنیاد مستضعفان میباشد، این صفحه را ملاحظه بفرمایید.
مراحل سرمایه گذاری
ارسال طرح
متقضایان می بایست ابتدا درخواست سرمایه گذاری خود را از طریق گزینه “درخواست سرمایه گذاری” موجود در سایت برای صندوق باور جهت بررسی اولیه ارسال نمایند.
در این مرحله می بایست مستندات ، برآورد های اولیه از حجم بازار ، سرمایه مورد نیاز و اهداف مشخص گردد.
غربالگری
کارشناسان صندوق ، طرح ارسالی را بر اساس شرایط صندوق بررسی می نمایند .
یکی از مسائل مهم در این صندوق ، اولویت سرمایه گذاری بر روی نیاز های معرفی شده صنایع بنیاد می باشد که داخل سایت صندوق باور ارسال شده است ، در نتیجه می بایست طرح های ارسالی مرتبط با حل این مسائل باشند .
پیشنهاد می شود در ارائه اسناد ، مدارک همراه با اعداد و ارقام بیشتری باشند تا تسلط گروه بر فعالیت نشان داده شود.
اسناد ارسالی می بایست حاوی این موارد باشد:
- جزئیات فنی طرح
- اعضای گروه ، رزومه افراد ، نقش آن ها
- مطالعه بازار حاوی حجم بازار ، میزان رشد بازار
- سوابق مالی و فروش
- قوت ها ، ضعف ها
جلسه آشنایی
پس از تایید اولیه طرح توسط کارشناسان ، یک جلسه ( مجازی یا حضوری ) با حضور اعضای گروه و کارشناسان صندوق جهت آشنایی و صحبت تفصیلی در رابطه با طرح برگزار می شود.
در این جلسه اعضا می بایست کسب و کار و برنامه خود را ارائه و به سوالات زیر پاسخ داده و توضیحات اجمالی ارائه نمایند:
- معرفی و شرح تیم و خلاصه ایده
- چه مسئله ای را مورد هدف قرار داده اید و چرا به محصول/خدمات شما نیاز وجود دارد ؟
- چه کسانی قرار است از محصول/خدمات شما استفاده کنند ؟
- رقبای شما چه کسانی هستند ؟چه تحلیلی از نقاط ضعف/ قوت / تفاوت آن ها دارید؟ اگر یک کسب و کار نوآورانه هستید ، چرا الان زمانیست که برای ورود شما به بازار مناسب است؟
- چه روش هایی برای در آمد زایی دیده اید؟
- چقدر این بازار و درآمد زایی می تواند بزرگ باشد ؟ ( به همراه تخمین های کلی از هزینه ، قیمت محصول و حجم فروش در امتداد زمان )
- چه روش هایی برای رشد شرکت و کسب مشتریان دیده اید؟
- با جذب سرمایه از مجموعه ما تا کجا پیش خواهید رفت؟ ( برنامه تخمینی از آماده سازی محصول و ورود به بازار و …) و پیشبینی می کنید به چه امکانات و کمکهایی در مسیر نیاز خواهید داشت؟ (مانند سرمایه اولیه، فضای کار، مشاوره، ارتباطات و یا…)
توجه نمایید زمان ارائه کوتاه است ، پس روی نکات کلیدی تمرکز کنید و از سخنان مبهم و یا طولانی صرف نظر کنید و از توضیحات حاوی اطلاعات استفاده کنید.
توافق مفاد سرمایه گذاری
پس از تایید ثانویه طرح در جلسه حضوری مفاد قرار داد سرمایه گذاری صندوق باور به گروه فناور ارائه می شود.
ارزیابی موشکافانه
در صورت قبول شرایط قرارداد توسط گروه فناور ، بررسی دقیق و راستی آزمایی اطلاعات ارائه شده ، توسط کارشناسان انجام می گیرد . هر چقدر کارشناسان اطلاعات بیشتری از گروه یا شرکت فناور داشته باشند ، قطعا تصمیمات بهتری خواهند گرفت ، ارزیابی موشکافانه مشکلات و ریسک ها را آشکار می کند. گرچه ارزیابی موشکافانه نقاط ضعف گروه فناور یا شرکت را مشخص می کند ، اما این فرصت را برای هر دو طرف ایجاد می کند تا ایرادات مهم کسب و کار ،پیش از ورود به کار و متضرر شدن مشخص شود و برای رفع ایرادات اقدامات لازم انجام شود.
ارزیابی موشکافانه شامل سه بخش می باشد :
مرحله اول (جمعآوری و تجمیع ورودیهای مورد نیاز) :این ورودیها شامل انواع مستندات موردنیاز، برقراری ارتباطات مداوم کارشناسان با گروه فناور ، مشاهدات بهدست آمده در خلال برقراری ارتباطات و… میباشد.
مرحله دوم (بررسی و ارزیابی ورودیها) :در این مرحله ورودیهای جمعآوری شده با استفاده از دستورالعملها و اشخاص مشخص، بررسی و ارزیابی شده و صحتسنجی میگردد.
مرحله سوم (ارائه خروجیها و اخذ تصمیم نهایی) :نهایتا پس از بررسی و ارزیابیهای صورت گرفته، تصمیم نهایی نیز اخذ میگردد. طی این مرحله ممکن است با توجه به اهداف ارزیابی، مستندات مختلفی همچون انواع گزارشها، مصوبهها و… نیز تنظیم گردد.
نکات کلیدی در ارزیابی موشکافانه :
- در طول فرآیند ارزیابی موشکافانه ، صداقت در ارائه اطلاعات به شکل کامل رعایت گردد.
- مدارک و مستندات مورد نیاز صندوق باور ، همیشه آماده و به روز باشند.
- در طول فرآیند ارزیابی موشکافانه ، از برگزاری جلسات با سایر سرمایه گذاران خودداری شود.
- پاسخ تمام سوالات کارشناسان در مدت فرآیند به شکل کامل و شفاف داده شود.
- در طول مدت فرآیند ارزیابی موشکافانه یک شخص واحد مسئولیت برقراری تمامی ارتباطات را بر عهده گیرد.
سرمایه گذاری
پس از تایید نهایی طرح توسط کارشناسان ،مذاکره نهایی مولفه های سرمایه گذاری انجام و وارد فرآیند اداری انعقاد قرارداد می شود.
مشاوره و هدایت کسب و کار
در طول فعالیت گروه فناور ،مشاوران کسب و کار صندوق باور جهت کمک برای به ثمر رسیدن طرح به عنوان مشاور در کنار گروه حضور خواهند داشت.
خروج
در این مرحله پس از به ثمر رسیدن طرح ، صندوق باور می تواند در زمانی که تشخیص دهد ، درصد سهامی که در طبق قرار داد اولیه مالک شده است را به فروش برساند و از لیست سهام داران شرکت خارج شود.